کاخ شایو، ۲۵ مارس ۲۰۲۳: انجمن هم‌آوا با همکاری حدود بیست انجمن و گروه دیگر (رودکی، روز جهانی نوروز، زن آزادی، مؤسسه نگاه پارسی، آفتاب، انجمن دانشجویان ایرانی، خانه تهیسا، جمعیت زن–زندگی–آزادی مون‌پلیه، باشگاه مخالفان، و انجمن‌های افغان، هندی، تاجیک، پاکستانی و زرتشتی و دیگران)، امسال جشنواره نوروز (#Norouz Festival) را در تاریخ ۲۵ مارس ۲۰۲۳ از ساعت ۱۶ تا ۲۰ به‌منظور حمایت از جنبش «زن، زندگی، آزادی» برگزار می‌کند.
این جشن بر روی سکوی کاخ شایو در باغ تروکادرو برگزار می‌شود.
جشنی کهن برای ۳۰۰ میلیون انسان؛ میراثی فرهنگی و زنده. بیایید این جشن را با شهروندان جهان سهیم شویم.
وقتی حقوق بشر به جشن‌های نوروز در پاریس راه می‌یابد
منتشرشده در: ۲۶ مارس ۲۰۲۳ – ساعت ۱۷:۱۱
در محوطه‌ی حقوق بشر، مکانی نمادین از جهات گوناگون، در میدان تروکادرو پاریس، باد پرچم‌های افغانستان و ایران را در جریان جشن‌های نوروز در ۲۵ مارس ۲۰۲۳ به رقص درمی‌آورد. © آن برناس / RFI
نوشته: آن برناس
طبق سنت، جشن هزارساله‌ی بهار پارسی مانند هر سال توسط بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان برگزار می‌شود. اما امسال، حال‌و‌هوا بیشتر رنگ و بوی سیاسی دارد تا جشن و شادی، برای دفاع از حقوق زنان ایرانی و افغان.
«امروز اینجا هستیم تا جشن بگیریم، اما همچنین تا همبستگی خود را با مردمان تحت ستم نشان دهیم، زیرا امسال این جشن در فضایی آمیخته با اندوه برگزار می‌شود»، مریم، زن فرانسوی–ایرانی حدود پنجاه‌ساله، می‌گوید؛ سبدی پر از گل در دست دارد که گلبرگ‌هایش در باد پراکنده می‌شوند.
در محوطه‌ی حقوق بشر، مکانی نمادین از جهات گوناگون در میدان تروکادرو پاریس، باد پرچم‌های افغانستان و ایران را به رقص درمی‌آورد. تندبادها می‌وزند و لباس‌ها و جامه‌های سنتی فرهنگ‌های ایرانی، افغانی، ازبکی، تاجیکی، هندی، ترکی و قزاقی را با نوای موسیقی سنتی به رقص وا‌می‌دارند.
تولد دوباره‌ای دوگانه
میزی بلند با نمادهای نوروز، جشن زایش دوباره‌ی بهار، آراسته شده است. میراث فرهنگی نوروز در سال ۲۰۰۹ توسط یونسکو و سازمان ملل به‌عنوان میراث فرهنگی ناملموس بشریت ثبت شد؛ جشنی بین‌المللی که از میراث فرهنگی چند‌هزار‌ساله‌ای زاده شده است. در سال ۲۰۲۳، واژه‌ی «تولد دوباره» معانی گوناگونی به خود می‌گیرد. هفت سین شامل هفت عنصر است که نام آن‌ها با حرف «س» آغاز می‌شود و هر کدام ارزش نمادین خاصی دارند و نمادی از زایش دوباره‌اند.
در کنار آن امسال غرفه‌ای دیگر قرار دارد: تابلوهایی چسبیده بر زمین وضعیت حقوق زنان در چند کشور برگزارکننده‌ی نوروز را توضیح می‌دهند. بر روی میزی کوچک، تصویر مهسا امینی قرار دارد؛ زنی جوان که در روز مرگش به شکلی غم‌انگیز مشهور شد و اکنون به نماد سرکوب اعتراض‌ها در ایران بدل شده است.
به مناسبت نوروز، زنان و مردان ایرانی گرد هم می‌آیند تا سال نو را در اطراف شعله‌های مقدس جشن بگیرند. این نماد توسط جنبش «زن، زندگی، آزادی» به نشانه‌ی اعتراض به مرگ مهسا امینی به کار گرفته شده است. زنان ایرانی این سنت نمادین را به عملی سیاسی تبدیل کرده‌اند؛ با سوزاندن حجاب‌های خود در آتش و رقصیدن پیرامون آن. به همین دلیل نوروز امسال معنایی حتی نمادین‌تر یافته و به احترام زنان ایرانی آزادی‌خواه برگزار می‌شود.
تابلوهایی که روی زمین چسبانده شده‌اند، وضعیت حقوق زنان در چند کشور برگزارکننده نوروز را توضیح می‌دهند، در محوطه حقوق بشر در پاریس، ۲۵ مارس ۲۰۲۳. © آن برناس / RFI
«امسال این گردهمایی را به جنبش «زن، زندگی، آزادی» و به تمامی زنان ایران و افغانستان که هر روز علیه یک حکومت ظالم، دیکتاتوری، مذهبی و به‌ویژه زن‌ستیز مبارزه می‌کنند، تقدیم می‌کنیم»؛ نازیلا گلستان، سخنگوی انجمن هم‌آوا (ائتلاف ملی برای یک ایران آزاد و دموکراتیک)، در حالی که یک کت سنتی بلند ایرانی با دوخت‌های طلایی به تن دارد، توضیح می‌دهد.
«بله، امسال خیلی سیاسی است، در حالی که معمولاً اصلاً چنین نیست»، تحلیل می‌کند پسر رئیس کمیته حمایت از حقوق بشر در ایران و پناهنده سیاسی، که یک کت مخملی و گلدوزی شده فاخر به تن دارد و به مدت بیست‌و‌هفت سال نوروز را جشن گرفته است. «در سال ۲۰۲۳، من به‌عنوان یک نفوذی در لباس تاجیکی هستم»، جوان می‌خندد و اعتراف می‌کند که امسال واقعاً جشن نگرفته است.
فراخوانی برای صلح
ارسالان، ۶۳ ساله، در حالی که در یک پرچم عظیم ایران پیچیده شده است، می‌گوید: «هر سال در این جشن‌ها شرکت می‌کنم، اما امسال با جنبش «زن، زندگی، آزادی» معنای ویژه‌ای دارد. زنان همیشه جایگاه اساسی در فرهنگ پارسی داشته‌اند. ما دیگر اسلام را نمی‌خواهیم، می‌خواهیم به ریشه‌های خود بازگردیم.» این فرانسوی–ایرانی اضافه می‌کند که اکنون وارد یک مبارزه هویتی و فرهنگی شده است. «امروز ما در وسط یک انقلاب هستیم، تولدی دوباره در ذهن مردم، و من می‌خواهم به آن ایمان داشته باشم! این یک مبارزه طولانی است»، او تأکید می‌کند در حالی که موسیقی بلندتر می‌شود و همسرش چند قدم رقص برمی‌دارد و با تمام صدا می‌خواند.
برای پییر حسین لطف‌الله‌زاده، عضو برگزارکننده جشن‌ها و رئیس مؤسسه نگاه پارسی، این سرکوب بی‌رحمانه در ایران طی شش ماه گذشته، با این حال، توانسته است دیاسپورای ایرانی را بیش از هر زمان دیگری متحد کند، و حتی بیشتر در طول جشن‌های نوروز. «امسال می‌بینیم: جمعیت بسیار بیشتر از معمول است، ایرانی‌ها و همچنین تماشاگرانی که معمولاً نمی‌آمدند.» پییر حسین لطف‌الله‌زاده آرزویی می‌کند: نوروز ۲۰۲۴ در ایران دموکراتیک برگزار شود، «این رژیمی که ۴۴ سال ایران را اشغال کرده است از میان برود و صلح به فراتر از ایران گسترش یابد.»
امسال در نوروز، حال و هوا بیشتر رنگ و بوی اعتراض سیاسی دارد تا جشن. © آن برناس / RFI
«ما بیرون هستیم، اما این به ما اجازه می‌دهد آزادتر پیام کسانی را که در داخل هستند منتقل کنیم»، مسعود میرشاهی، مسئول روز جهانی نوروز، اعلام می‌کند. «اما فرانسه نسبت به ایران بسیار محافظه‌کار است. حس می‌کنیم که نمی‌داند کدام مسیر را انتخاب کند، اما نمی‌تواند در این موقعیت بماند. ایرانیان چشم به فرانسه دوخته‌اند که به خاطر آزادی‌هایش شناخته شده است. بنابراین پیام‌هایی که از اینجا می‌آیند، ارزش بنیادینی دارند.»
برای رسیدن به این هدف، مسیر طولانی به نظر می‌رسد، با توجه به شدت سرکوب. و برخی، مانند آرش، ۷۰ ساله، درباره جنبش تردید دارند و آن را «اسلاموچپگرا و در حال تصرف فرانسه» می‌دانند. «فرانسه همه چیز را به من داد؛ به من حقوق بشر و حقوق زنان را آموخت. اما سازمان‌های فمینیستی که معمولاً برای هر چیزی که به نقض حقوق زنان مربوط می‌شود اعتراض می‌کنند، کجا هستند تا آنچه در افغانستان یا ایران رخ می‌دهد را محکوم کنند؟ این‌ها تاریک‌ترین رژیم‌های بشریت‌اند… «زن، زندگی، آزادی» زیباترین شعار جهان است! فمینیست‌ها کجا هستند تا از آن دفاع کنند؟ آیا نمی‌بینند چه بر سر ایران می‌آید؟» او با چشمانی پر از اشک فریاد می‌زند.
در همین حال، الکساندرا ژپینر، نماینده منتخب فرانسوی، با تشویق حضار اعلام می‌کند: «ملاها، این رژیم تمامیت‌خواه، این رژیم تاریکی، دشمن شماست، دشمن مشترک ماست. ما هر روز باید اینجا باشیم تا ترس و خشم خود را ابراز کنیم. فرانسه باید همراه اروپا بایستد و اعلام کند که سپاه پاسداران، این بازوی مسلح ترور، باید در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار گیرد.»
با @fridaker ما در تروکادرو در جشن باشکوه نوروز، سال نو پارسی، به حمایت از جنبش زن، زندگی، آزادی و این زنان ایرانی که با وجود وحشت ملاها به ما درس شجاعت و کرامت می‌دهند، شرکت کردیم. pic.twitter.com/ivvjPydXdY
— الکساندرا ژپینر (@ScarlettSzpiner) ۲۶ مارس ۲۰۲۳
با این حال، در محوطه‌ی حقوق بشر، امید برقرار است و انگیزه به‌نظر شکست‌ناپذیر می‌رسد. «این مثل یک بازی شطرنج است»، مسعود میرشاهی می‌گوید. «باید خوب مهره‌ها را جا‌به‌جا کرد تا بشود حمله کرد. اما برای این کار باید سازمان‌یافته بود. اگر دست‌کم بتوانیم حجاب را از سر زنان ایرانی برداریم، همین یک گام نخست برای فرو ریختن قدرت‌های اسلامی خواهد بود. ما برای این کار روی جوانان حساب می‌کنیم…»
#نوروز سال نو ایرانی، به‌نشان #زن_زندگی_آزادی و #انقلاب_ایران در تروکادرو در #پاریس. امیدوارم این سال نو سرانجام پایان رژیم ملاها در #ایران را رقم بزند! ♀ pic.twitter.com/Ts53YjMq8W
— Arlette_Zilberg (@Arlette_Zilberg) ۲۵ مارس ۲۰۲۳
جوانان بسیج شده‌اند
و جوانان به فراخوان پاسخ داده و در محوطه تروکادرو حضور گسترده‌ای دارند. امسال، نوروز همچنین فرصتی است برای برجسته کردن ابتکارات مختلفی که هدفشان آگاه کردن جهان از نقض حقوق بشر است. «من»، دانشجوی جوان فرانسوی–ایرانی می‌گوید، «اینجا هستم تا درباره انجمن We Are Iranian Students صحبت کنم، انجمنی که من عضو آن هستم. هدف ما تقویت صدای دانشجویانی است که امروز تحت آزار و اذیت هستند»، مشابه حمایت‌های از زندانیان سیاسی که در رسانه‌ها تا حدی موفقیت‌آمیز بوده است.
گروه او پایگاه داده‌ای ایجاد کرده است که وضعیت دقیق دانشجویان دستگیر شده را ثبت می‌کند — نام، نام خانوادگی، عکس، رشته تحصیلی — همه این اطلاعات توسط اتحادیه‌های دانشجویی محلی از طریق اپلیکیشن تلگرام ارائه شده‌اند. «امروز ۸۰۰ نام جمع‌آوری کرده‌ایم، اما می‌دانیم که اعداد واقعی بسیار بیشتر هستند. همچنین می‌دانیم که ۴۰۰ نفر از آن‌ها محکوم شده‌اند یا هنوز در زندان هستند.» برای اینکه این جوانان فراموش نشوند، انجمن We Are Iranian Students در حال ایجاد برنامه حمایت تحصیلی بین‌المللی است.
بنابراین بسیج در جریان است تا حقوق زنان و مردان روزی به‌طور کامل رعایت شود. این مردم برای تحقق آرزوهایشان و تغییر شرایط مبارزه می‌کنند، فراتر از محوطه حقوق بشر. «بزرگ‌ترین شادی این خواهد بود که به‌زودی نوروز را در ایران، در دموکراسی، جشن بگیریم»، یک جوان فرانسوی–ایرانی می‌گوید. «کشوری که با وجود تلاش‌های فراوان هرگز نتوانسته‌ام به آن سفر کنم.»
«امسال این گردهمایی را به جنبش «زن، زندگی، آزادی» و به تمامی زنان ایران و افغانستان که هر روز علیه یک حکومت ظالم، دیکتاتوری، مذهبی و به‌ویژه زن‌ستیز مبارزه می‌کنند، تقدیم می‌کنیم»، نازیلا گلستان، سخنگوی انجمن هم‌آوا توضیح می‌دهد. © آن برناس / RFI
منبع: RFI