قوانین حجاب اجباری سالانه تا ۹۰۰ میلیون دلار برای ایرانیان هزینه دارد
بر اساس برآوردهای «ایران اوپن دیتا»، اجرای قوانین حجاب اجباری سالانه بین ۴۰ تا ۴۵ هزار میلیارد تومان برای دولت ایران هزینه دارد (معادل حدود ۸٫۱ تا ۹٫۱ میلیون دلار با نرخ تبدیل ۴۹٬۱۰۰ تومان برای هر دلار).
این مبلغ معادل درآمد ماهانه فعلی ۶ تا ۷ میلیون نفر است اگر حداقل دستمزد را دریافت کنند. طبق اعلام شورای عالی کار، حداقل دستمزد برای ۳۱ روز کاری ۵٬۴۸۵٬۰۰۰ تومان (۱۱۲ دلار) تعیین شده است. برای افرادی که افراد تحت تکفل دارند، حداقل درآمد بسته به تعداد فرزندان، در بهترین حالت ۸ میلیون تومان (۱۶۳ دلار) است.
هزینه اجرای قوانین حجاب اجباری از دو طریق توسط مالیاتدهندگان ایرانی تأمین میشود.
اول، هزینههای غیرمستقیمی وجود دارد که در آن دولت به نمایندگی از مردم، بخشی از منابع مالی مانند درآمد حاصل از فروش نفت و مالیاتها را برای اجرای حجاب اجباری اختصاص میدهد. بر اساس برآوردهای «ایران اوپن دیتا»، در بودجه سال ۱۴۰۲ این مبلغ حدود ۹ هزار میلیارد تومان (معادل تقریباً ۱۸۳ میلیون دلار) است.
همچنین هزینههای مستقیمی نیز وجود دارد. زنان و کودکان ایرانی مجبورند لباسهای خاصی مانند مانتو و پوشش سر خریداری کنند. بر اساس برآوردهای میانگین، این هزینهها سالانه بیش از ۳۶ هزار میلیارد تومان (معادل حدود ۷۳۰.۹ میلیون دلار) برآورد میشود.
بخش اول: برآورد هزینههای غیرمستقیم
در قانون بودجه سالانه، بهطور صریح از «حجاب و عفاف» نام برده نشده است. با این حال، هر ساله مبالغ قابلتوجهی توسط نهادها و سازمانهای دولتی برای ترویج، تبلیغ و اجرای حجاب اجباری اختصاص مییابد.
در مصوبه جلسه شماره ۸۲۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی، مورخ ۳ سپتامبر ۲۰۱۹ (۱۲ شهریور ۱۳۹۸)، چهار وظیفه برای تمامی نهادهای اجرایی، مؤسسات عمومی، سازمانهای دولتی و واحدهایی که از بودجه عمومی استفاده میکنند تعریف شده است:
- نظارت بر رعایت حجاب و عفاف
- اصلاح و تدوین مقررات و دستورالعملها برای جلوگیری از بدحجابی
- آگاهیبخشی درباره فواید عفاف و حجاب
- ایجاد محیط کاری مناسب برای زنان
بهطور معمول، هزینه استخدام ناظران حجاب، تدوین دستورالعملها، تبلیغات و «ایجاد محیط کاری مناسب» برای زنان از منابع مالی عمومی تأمین میشود.
اگر فرض کنیم سازمانهای دولتی، بانکها و مؤسسات وابسته به دولت یکهزارم از هزینههای خود را برای اجرای الزامات شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره حجاب اختصاص دهند، در این صورت مجموع بودجهای که امسال برای حجاب صرف میشود بیش از ۵ هزار میلیارد تومان (حدود ۱۰۱.۴ میلیون دلار) خواهد بود.
اما این همه ماجرا نیست. در همان مصوبه، وظایف مشخصی برای ۲۷ سازمان اجرایی با بودجه عمومی تعریف شده است.
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، مجموع اعتبارات اختصاصیافته به هزینههای عملیاتی این سازمانها که در جدول ۷ ذکر شدهاند، بیش از ۷۴۷ هزار میلیارد تومان (۱۵٫۱ میلیارد دلار) است.
هیچ اشارهای به هزینههای مرتبط با اجرای مقررات حجاب و عفاف در بودجه نشده است. با این حال، ما تلاش کردهایم این هزینهها را با تعریف سه سناریوی محافظهکارانه تقریباً برآورد کنیم.
این ۲۷ اداره اجرایی به چهار دسته اصلی تقسیم میشوند:
- ادارات تبلیغات و فرهنگی
- ادارات علمی و آموزشی
- ادارات اجرایی
- ادارات پشتیبانی
در سناریوی اول که بسیار خوشبینانه است، فرض کردیم که معادل ۱٪ بودجه فعلی نهادهای تبلیغاتی به علاوه بودجهی نهادهای اجرایی قانون و یکهزارم بودجه نهادهای آموزشی، اجرایی و خدماتی برای اجرای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی اختصاص یابد. در این صورت، کل هزینه اجرای حجاب اجباری و رعایت عفاف تقریباً برابر با ۱٫۵۶۶ تریلیون تومان (۳۱٫۷ میلیون دلار) خواهد بود.
در سناریوی دوم، فرض کردیم که ۵٪ بودجه فعلی نهادهای تبلیغاتی، ۲٪ بودجه نهادهای اجرای قانون و یکصدم بودجه فعلی نهادهای آموزشی، اجرایی و خدماتی برای اجرای حجاب اجباری و رعایت عفاف اختصاص یابد. در این صورت، هزینه تخمینی برای اجرای الزامات شورای عالی انقلاب فرهنگی توسط این نهادها بیش از ۳٫۸ تریلیون تومان (۷۷ میلیون دلار) خواهد بود.
در سناریوی سوم، فرض کردیم که ۱۰٪ بودجه فعلی نهادهای تبلیغاتی، ۵٪ بودجه نهادهای اجرای قانون و یک دویستم بودجه فعلی نهادهای آموزشی، اجرایی و خدماتی برای این منظور اختصاص یابد. در این حالت، بودجه ۲۷ نهاد برای اجرای الزامات حجاب و عفاف تقریباً به ۸٫۹۴۶ تریلیون تومان (۱۸۱٫۴ میلیون دلار) میرسد.
بخش ۲: برآورد هزینهی اجبار حجاب
در بخش دوم، تلاش میکنیم هزینهی تحمیل حجاب اجباری بر خانوادههای ایرانی را با استفاده از حداقل برآوردها برآورد کنیم.
بر اساس انواع مختلف پوشش مورد قبول در مدارس، ادارات و اماکن عمومی، فرضیات زیر با توجه به قیمتهای میانه بازار در آوریل ۲۰۲۳ و برآوردهای جمعیتی مرکز آمار ایران در نظر گرفته شده است:
- تمام زنان بالای ۷ سال (حدود ۳۶,۷۱۴,۰۰۰ زن) سالانه دو مانتو به قیمت متوسط فرضی ۲۵۰,۰۰۰ تومان (۵ دلار) و دو مانتو به قیمت متوسط ۹۵,۰۰۰ تومان (۱.۹۳ دلار) خریداری میکنند.
- تمام زنان بالای ۱۵ سال (حدود ۳۱,۸۴۱,۰۰۰ زن) سالانه چهار ست شال و روسری به قیمت متوسط فرضی ۷۰,۰۰۰ تومان (۱.۴۰ دلار) خریداری میکنند.
- ۱۰٪ از زنان بالای ۱۵ سال (۳,۱۸۴,۰۰۰ زن) به صورت داوطلبانه یا اجباری در برخی فضاهای اداری و اماکن عمومی چادر میپوشند و سالانه دو چادر به قیمت متوسط فرضی ۷۰۰,۰۰۰ تومان (۱۴.۲۳ دلار) خریداری میکنند.
هزینه تحمیل حجاب اجباری بر زنان ایرانی بیش از ۳۵ هزار میلیارد تومان ایران (۷۱۱ میلیون دلار) در سال است. این هزینه میتوانست صرف امور دلخواه و شخصی شود، مانند لباسهایی مطابق با سلیقه و ترجیحات افراد.
هزینه مستقیم ۳۵ هزار میلیارد تومان (۷۱۱ میلیون دلار) و هزینه کل غیرمستقیم ۴۵ هزار میلیارد تومان (۹.۱ میلیون دلار) برای اجرای حجاب اجباری، رقمی قابل توجه نسبت به اقتصاد ایران است. این مبلغ میتواند افراد را به مدافعان سرسخت حجاب اجباری در ایران تبدیل کند. مؤسسات عمومی، بازرسان، مسئولان و کسانی که واردات، فروش و تولید کالاهای مرتبط با حجاب را انجام میدهند و درآمد و معیشتشان به حجاب اجباری وابسته است، مطمئناً تحت تأثیر این مبلغ هنگفت قرار خواهند گرفت.
منبع: Iran Open Data